Không phải ai khoác áo tu cũng đang đi đúng đường
Trong suốt hơn 2.500 năm lịch sử, Phật pháp luôn lan tỏa với tinh thần từ bi, trí tuệ và vô ngã. Thế nhưng, như Đức Phật từng dạy trong nhiều bài kinh, “kẻ mang hình tướng sa môn nhưng tâm còn tham, sân, si… thì chưa phải là người tu chân thật.”
Ngày nay, người học đạo, tu đạo không chỉ là người xuất gia, mà còn có rất nhiều Phật tử tại gia, cư sĩ, thiện tín. Điều đáng buồn là khi sự tu tập chưa thấm nhuần, cái ngã vẫn còn nặng nề, thì ngay trong đạo tràng, hội chúng hay gia đình Phật tử… vẫn có thể phát sinh sự tranh chấp, thị phi, bất hòa.
Chúng ta hãy cùng nhìn sâu hơn để hiểu:
- Tại sao gây chia rẽ là dấu hiệu của vô minh?
- Vì sao Phật tử chân chánh cần tránh xa sự tranh đấu dù nhân danh bất kỳ điều gì?
Lời Phật dạy về người tu gây bất hòa
Trong Kinh Tăng Chi Bộ, Đức Phật dạy rất rõ:
- “Người nào gây chia rẽ Tăng đoàn, người ấy tạo ác nghiệp nặng như phá hủy một tòa tháp.”
- “Người gieo rắc sự bất hòa giữa những người đồng tu là người không có trí, không thấy được sự nguy hiểm của sự đổ vỡ trong tâm linh.”
- Thậm chí, Đức Phật còn xem việc chia rẽ một nhóm người đồng tu chánh niệm là một trong 5 tội nghịch lớn – ngang với tội giết cha mẹ, làm thân Phật chảy máu…
Lý do? Bởi vì sự chia rẽ trong môi trường tu tập không chỉ làm tổn thương một người, mà còn làm lung lay niềm tin của bao người khác, khiến đạo tâm sứt mẻ, khiến chánh pháp bị hiểu sai.
Vì sao người tu vẫn có thể gây tranh đấu?
Tu không có nghĩa là mặc áo nâu sòng, cũng không có nghĩa là tụng đủ thời, lạy đủ số.
Tu nghĩa là quán chiếu liên tục vào tâm mình – để thấy rõ các gốc rễ: tham – sân – si – ngã mạn – nghi – tà kiến…
Một người chưa thấy được bản ngã sâu kín của mình, dù tu lâu năm, vẫn dễ bị rơi vào cạm bẫy:
- Cố chấp vào quan điểm cá nhân, cho rằng mình đúng, người sai
- Tham danh trong đạo, muốn mình là người được trọng vọng, được nghe theo
- Sân khi bị góp ý, chuyển hóa thành nói xấu, gây bè phái, đả kích người khác
- Si mê không thấy hậu quả, cho rằng tranh đấu vì “bảo vệ pháp” mà quên mất tâm đã loạn
- Người càng tu mà càng đấu đá, thì không đang đi sâu – mà đang đi lệch.
Cái ngã mặc áo đạo sẽ nguy hiểm hơn cái ngã ngoài đời.
Dấu hiệu của một người tu có trí
Người tu có trí không phải là người nói nhiều kinh điển, mà là người có nội lực thầm lặng, hiện ra qua cách sống:
- Biết nhẫn nhịn khi bị công kích, không dùng ác khẩu
- Biết lắng nghe trong vô ngã, dù người khác không cùng quan điểm
- Biết hành xử mềm mỏng nhưng rõ ràng, không vì giữ yên mà im lặng trước sai trái, nhưng cũng không tranh biện vô ích
- Quan trọng nhất: biết thấy lỗi mình nhiều hơn lỗi người
Trong Kinh Pháp Cú, Đức Phật dạy:
“Dầu nói ngàn câu kinh không nghĩa,
Thà nói một câu nghĩa lý, nghe xong được tịnh tâm.”
Cũng vậy, dù có làm bao công hạnh bên ngoài, nhưng nếu còn gây tổn thương cho người tu chung, thì chưa phải là chánh hạnh.
Làm sao để không rơi vào tâm chia rẽ?
Quay về nội tâm trước khi lên tiếng
Trước khi nói, hỏi lòng:
“Mình đang vì đạo hay vì cái tôi?”
“Lời này nói ra có làm ai đau? Có nuôi được tình thương và hiểu biết không?”
Thực tập chánh niệm trong từng mối quan hệ
Trong đạo tràng, trong nhóm tu, trong gia đình:
Học cách lắng nghe sâu – nói lời ái ngữ
Nếu bất đồng, chọn trao đổi riêng – không đưa ra công khai gây chia rẽ
Luôn giữ tâm cung kính tất cả – vì ai cũng là người đang trên đường chuyển hóa
Nhìn lỗi bằng mắt Bồ Tát
Khi thấy lỗi người, thay vì chê trách, hãy học theo Bồ Tát Quán Thế Âm:
Thương người vì còn mê lầm – nguyện giúp họ tỉnh ra, không hại họ thêm.
Người tu đích thực luôn nuôi dưỡng sự đoàn kết
Pháp không cần ai bảo vệ bằng khẩu chiến – Pháp tự sáng như trăng, như mặt trời.
Điều Pháp cần là những người sống được với pháp.
Khi một đạo tràng hòa hợp – đó là một cội phước
Khi một người tu biết nhẫn nhịn – đó là một ngọn đuốc soi đường
Người tu chân chánh không phải là người thắng được người khác, mà là người chiến thắng được tâm tranh đấu trong chính mình.